Overheerlijk is ook de blauwe kaas uit de bunker op Vlieland. Nils Koster serveert de blauwe aan de deelnemers van de excursie bij wijze van experiment. Er is maar een conclusie mogelijk: het experiment is geslaagd.
Met twaalf gasten zijn we eerst afgedaald door een luik dat aan een duikboottoegang doet denken. We komen in koele bewaarruimtes. De muren zijn volgehangen met planken. Daarop het goud van Nils: kazen. Dagelijks worden ze gekeerd en afgenomen.
In WO II zaten hier soldaten. Ze schuilden voor de vijand, en misschien liepen ze wacht of ontcijferden ze codes. Je kunt je er van alles bij voorstellen. Gedurende enkele decennia daarna kregen de bunkers in het Vuurboetsduin, de hoogste duin van het eiland, een nieuwe functie. Er kwam drinkwater in zodat er druk op het leidingnet kwam en beneden in het dorp water uit de kraan stroomde. Totdat Vitens meer ruimte nodig had en er een nieuw waterreservoir bovenop het Vuurboetsduin werd gebouwd. Vervolgens stond de bunker – in beton gegoten – nutteloos te zijn.
Onder het zand van het vuurboetsduin is sindsdien een nieuwe wereld ontstaan. Onder handen van Nils Koster, hobby-kaasmaker van het eiland, is de bunker veranderd in een koele voorraadkast voor kaas. De binnensfeer blijkt de juiste combinatie van luchtvochtigheid en temperatuur te hebben om kaas te laten rijpen.
Nils is een creatieveling. Hij zat in de muziek en fermenteerde wat – als hobby. ‘Gewoon’ met wat pakken melk aanklooien om te kijken wanneer het stremt en hoe je er kaas van maakt. Hij werd er beter in, en dacht: wat kan ik er van Vlieland aan toevoegen?
Zeewier, was zijn antwoord. Gratis en eiwitrijk bovendien. Maar het is wel een heel gedoe om zeewier te oogsten, om het goed te drogen en gebruiksklaar te maken. Er kwamen meer problemen: Kaas moet rijpen. Zijn zoektocht naar een bewaarplaats bracht hem bij de oude bunker/waterberging.De donkere koele ruimte blijkt goed geschikt. Boven bij de ingang zit een soort leslokaaltje waar de kachel brandt en Nils het publiek laat zien wat er groeit en bloeit en vooral : wat er onder de grond ligt te rijpen. Excursies naar beneden gaan vergezeld van een kaasproeverij. Dan blijkt hoe goed Nils inmiddels in zijn vak is geworden. Hij serveert verrukkelijke kazen die langer of korter in de bunker hebben gelegen en waar ook de zee haar geur en smaakstof aan heeft toegevoegd. Bunkerkaas.
