Het wierdedorp Farmsum gelegen aan het Damsterdiep is tegenwoordig geheel opgeslokt door Delfzijl. De borg Vliethoven dateert waarschijnlijk uit het begin van de achttiende eeuw. In 1768 wordt voor het eerst gesproken over een buitenplaats, het Tuikwerder Tichelwerk, gelegen tussen Appingedam en Delfzijl, tussen de Stadsweg en het Damsterdiep. De borg had tuinen, hoven en landerijen. De naam Vliethoven duikt op in 1772. Het tichelwerk (steenfabriek) is verdwenen evenals een grote boerenschuur die ruim 25 jaar geleden is afgebroken. In 1793 werd het huis verbouwd, waarbij de ‘Italiaanse’ gevels werden afgebroken.
Welgestelde heren
De huidige eigenaren zijn Ed en Marijke Haaksman, die er inmiddels zo’n elf jaar wonen. Twee jaar geleden kocht de familie Haaksman de borg met de tuin en de appelhof. In de hal van Vliethoven hangt een ingelijste koop- en verkoopakte die spreekt van ‘een Behuizinge Vliethoven genaamd, met de tuin, appelhof, cingel, gragten en vijvers, staande en gelegen in de jurisdictie van Appingedam’. Ed Haaksman: ‘Alle bewoners waren welgestelde heren die in de bestuurlijke sfeer opereerden.’
Symmetrisch huis
De gemeente Delfzijl heeft in 1970 grond aan het Damsterdiep verkocht om de bouw van het verpleeghuis Vliethoven mogelijk te maken. In die koop zat ook het borgje, dat voor een deel werd gebruikt voor opslag, archief en voor de vergaderingen van het bestuur. De borg werd ook bewoond door de tuinman. Het is een symmetrisch huis met twee kamers links en twee kamers rechts en het heeft een grondoppervlak van tien bij twintig meter. De borg heeft in totaal elf kamers en bestaat uit een begane grond, een verdieping en een grote zolder. ‘Toen wij het pand betrokken, was het in matige staat van onderhoud. Monumentenwacht heeft ons veel steun gegeven. Het is inmiddels een Rijksmonument, een particulier historische buitenplaats en een landgoed op grond van de Natuurschoonwet’, vertelt Ed Haaksman niet zonder trots.
Appelhof
Rond het huis staan 43 gekandalaberde knotlindes. Deze ruim honderde jaar oude bomen staan op de landelijke monumentale bomenlijst. In de appelhof is een kastanjelaan en twee kleine boomgaarden hebben ieder een vijver. In de appelhof is veel hoogstaamfruit met bijzondere bomen als Present van Engeland, notarisappel, goudrenet, Blenheim, zoete en zure Groninger kronen.
