Escape Vehicle 9 heet het bouwwerk dat is neergezet op het Holtingerveld. Hier is het landschap ooit gevormd door honderden meters dik pakket ijs dat zich een weg baande naar de toenmalige zee. Bij dit ijs-geweld werden bomen, bergen en levende wezens vermorzeld. Heather en Ivan Morison willen met hun opvallende ronde verblijf in gesprek over de vraag of ontsnappen mogelijk is. Escape Vehicle 9 staat op gladde conische poten en is gemaakt van aluminium. Een recht laddertje van een meter of drie lang biedt toegang tot de verblijfsruimte. De harde aluminium vloer en plafond geven dit ontsnap-vlot een futuristische uitstraling. Net als andere kunstwerken van Studio Morison lijkt het te willen zweven; klaar om er snel vandoor te gaan en de aarde los te laten.
De ronde wand is gemaakt van geel pvc-doek en laat wel licht door, maar geen beeld. Binnen ben je in een gesloten ruimte. Centraal een verhoogd toneel waarop twee matrassen bezoekers uitnodigen om erbij te gaan liggen. De wereld is verdwenen, maar de zon levert nog wel een warme lichtgloed. Tot het donker wordt.
Om vijf uur sluit de expositie en is Escape Vehicle 9 te huur – voor een nacht. Het Nivonhuis bij de Havelterberg, het Hunehuis, doet de boekingen en levert een pakket hagelwitte lakens plus een overlevingspakket: een zaklampje, water, wat crackers en een sapje voor het ontbijt.
Slapen in een kunstwerk op de hei klinkt aanlokkelijk. De nacht valt, de vogels blijven stil – op een enkele uil na. Het is bijzonder, maar het is ook vreemd. In het ontsnap-vlot, liggend op de matrassen heb je geen verbinding met de hei, de bomen of de wereld. Het is volle maan en daarom blijft onze shuttle zwak geel verlicht. Onze nachtplas wordt bijgeschenen door enkele verre lichtflitsen. De heide sist – zelfs om drie uur ‘s nachts omdat het al dagen zindert van de hitte. De meeste sterren gaan schuil achter een waas van warmte. Terug in de shuttle liggen we te luisteren en laten de geluiden op ons inwerken. Stil is het niet. Af en toe een tak, een vogel, een wapperend flapje en helaas ook: auto’s. De voortrazende banden op het hete asfalt doen afbreuk aan de illusie van ontsnapping.
Zo hoog boven de grond voelen we ons veilig voor aardse dreigingen. Slangen, mieren of muizen kunnen de gladde poten van ons vehicle niet beklimmen. Een enkele mug waagt zich in onze shuttle, maar na een klein prikje is die ook tevreden. Zou er al een agressor onze shuttle in willen dan moet hij door het luik waar we pal bij liggen te snurken. We zien al voor ons hoe we hem als Fred Flintstone met zijn knots een grote buil op zijn kop slaan. Als het dan toch ‘oer’ moet zijn, doen we daar ook niet moeilijk over.
Wat kan je gebeuren? Niets, en toch veel: stel dat de aarde vergaat en wij alleen over zijn, zoals in Renate Dorresteins roman Weerwater. Je moet er niet aan denken – al is de shuttle nog zo naar je zin. Sommige shuttle-slapers raken daarvan zo verontrust dat ze het niet volhouden. ‘Ons overviel een intens gevoel van eenzaamheid en verlatenheid’, schrijven twee bezoekers over hun nacht in het ontsnap-vlot. Anderen genoten van het bijzondere verblijf. Maar wat ze beschrijven is steevast iets wat hen verbindt met de aarde: ze klommen op het dak om van de sterren te genieten of togen tegen de ochtend naar de Havelterberg om de zon te zien opkomen. Ontsnappen was voor hen geen thema.
Na onze rustige nacht zitten we bij de shuttle op de grond en knabbelen tevreden aan de overlevingscrackers. Het was avontuurlijk, maar ook comfortabel. Niet echt een natuurbeleving, maar wel apart om een nacht buiten de bewoonde wereld te bivakkeren. Het eerste levende wezen dat we zien, is een jogger met ritmische muziek uit de oordopjes. Dit is het Holtingerveld anno 2018. Eeuwenlang was hier een wildernis. Toen kwamen de ontginningen, daarna de boomplanters, natuurmakers, toeristen en nu sporters. Op het fietspad kruisen we een sliert fietsers van de vierdaagse. Elke periode heeft zijn eigen activiteiten en invulling van de ruimte. ‘De enige constante is verandering’, schrijven Heather en Ivan op hun site. Inderdaad, daar is geen ontsnappen aan.
Into nature / Out of Darkness is tot 16 september 2018. Zowel op het Holtingerveld als Frederiksoord zijn werken van internationale kunstenaars te zien. Wie in de shuttle wil verblijven kan overdag terecht. Een nacht boeken kan via het Hunehuis.
Noorderbreedte gaf dit voorjaar in een extra themanummer een preview van de kunstenaars die nu op het Holtingerveld en Frederiksoord werk tonen. In het juninummer van 2018 waren opnieuw enkele kunstwerken te zien.
Wij willen het gesprek over het landschap en onze noordelijke leefomgeving zo open mogelijk maken. Daarom kiezen we ervoor om geen betaalmuur op te werpen. Om onze journalistiek mogelijk te maken, hebben wij natuurlijk wel middelen nodig. Voor slechts 37,50 krijg je vijf keer per jaar ons tijdschrift thuisgestuurd. Noorderbreedte werkt niet alleen met de beste journalisten maar ook met topfotografen en vormgevers. Ons papieren tijdschrift is daarom telkens weer een cadeautje.
Steun ons voor 37,50 per jaar.
