“De kunst is uitvinder van het woord landschap.”

‘Als kunstenaar werk ik in en met het landschap, de kunst is uitvinder van dat woord. Landschap bestond niet tot er ergens in de middeleeuwen een schilderijtje opdook van een horizon zonder een persoon op de voorgrond, de achtergrond deed er ineens toe. In de tijd dat ik werd opgeleid, in de jaren ’60 à ’70, veranderde de kunst het perspectief op landschap opnieuw, land art kwam op. Daarin maak je kunst met materialen uit het landschap op locatie. In plaats van het landschap af te beelden, verander je het. Dat is wat ik ben gaan doen: aan het landschap bijdragen.

Toen ik nog tweedimensionaal kunstenaar was, ik schilderde, constateerde ik dat er in het landschap veel tijden gevangen zijn. De vorm van het land is ontstaan in de ijstijd, terwijl de kerkspits uit de middeleeuwen komt. En het huis waar je koffie wilt gaan drinken is misschien wel vorig jaar gebouwd. Het zijn allemaal verschillende tijden op dezelfde plek, ze hangen met elkaar samen. Als ik daar iets aan ga toevoegen, een nieuwe streep op de tijdlijn zet, dan moet dat in die samenhang passen.

Die gedachte was ingewikkeld tot uiting te brengen toen ik een project begon in Oost-Drenthe, in de omgeving van Emmen. Door de aanleg van kanalen en de afgraving van veen is dat gebied supersnel ontstaan, je ziet er niets meer terug van vroeger. Gelukkig had ik een ecoloog bij me, hij attendeerde me op aanknopingspunten die de geschiedenis van het landschap blootlegden. Aan de hand daarvan ben ik gaan praten met mensen in de buurt, zij vertelden me dat er vroeger veel meer water was. Ik heb toen een nieuwe beek ontworpen op basis van de ruimte die de eigenaren boden: een culturele bedding voor natuurlijk water met een oude naam.  De Runde stroomt van Bargerveen naar de Ruiten Aa. Even voor de goede orde: dat is niet het restaureren van land, ik breng het niet terug naar hoe het vroeger was. Het gaat erom dat je de natuur uitnodigt, ruimte biedt. Dan kan een cultuur zich bewust blijven van wie en wat ze is, wat haar grenzen en mogelijkheden zijn.’

Trefwoorden