Het begon allemaal in juni, toen Noorderbreedte mensen in het aardbevingsgebied opriep met ons te delen wat voor hen typisch Gronings is. De waarschuwing van bouwmeester Jeroen de Willigen, dat de huizen in het aardbevingsgebied dreigen te veranderen in tupperware bakjes, ging ons aan het hart. Nadat de Groninger eerst zijn veiligheid is kwijtgeraakt leek hij nu ook nog eens zijn identiteit kwijt te raken door de bouwoperatie die de huizen bevingsbestendig moet maken. Dat konden we niet laten gebeuren!
Het was de start van een succesvolle actie. Goffe Jensma, hoofd van het Groninger Bureau voor Taal en Cultuur, had ons immers op het hart gedrukt dat we, als we dichter bij de Groningse identiteit wilden komen, in gesprek moesten gaan met bewoners. Met de caravan van Groninger Dorpen en de kaart van Studio MARCHA! onder de arm, trokken we door het aardbevingsgebied. Zo trokken we veel mensen die, bij een kop koffie of thee, vertelden wat voor hen Typisch Gronings is. Via de sociale media deelden mensen onder #typischgronings massaal prachtige foto’s en locaties.
Maar het blijkt niet altijd eenvoudig om vast te pakken wat een plek nou Typisch Gronings maakt. Daarom kreeg de actie in de herfst een vervolg: we koppelden bewoners aan mensen die vakmatig bezig zijn met de versterkingsoperatie voor een wandeling langs plaatsen die hen aan het hart gaan. Sanne Meijer, die Typisch Gronings voor Noorderbreedte volgde, vatte het mooi samen: ‘Als we weten wie we zijn, kunnen we onze identiteit in tijden van afbraak proberen te behouden.’
We zijn onder de indruk van het enthousiasme waarmee mensen verhalen delen. Samen met Mayke Zandstra van Groninger Dorpen en Maartje ter Veen van MARCHA! hebben we alle bijdragen verzameld, geordend en laten verbeelden in een infographic. Wat opvalt is dat het niet alleen over ruimtelijke aspecten gaat, maar ook over minder tastbare zaken, zoals de muziek van Ede Staal, de nuchterheid of de geur van klei. De liefde voor Groningen komt niet altijd vanzelf, horen we ook vaak. Er is geduld voor nodig. Zo schrijft Rianne Luring dat Groningen, als je goed kijkt, helemaal niet zo plat is als we geneigd zijn te denken. ‘Of je je nu in een wierdenlandschap begeeft of in een esdorpenlandschap, overal zijn subtiele glooiingen te zien. Je moet oog voor detail hebben. Het reliëf heeft iets mysterieus, het is de tijd in de ruimte.’
Nu een groot deel van de gebouwen in het aardbevingsgebied bouwkundig moet worden versterkt en zelfs vernieuwd, is het des te belangrijker te weten wat Groningen tot Groningen maakt. Het pleit is nog lang niet gewonnen. Het Groninger Gasberaad vraagt zich inmiddels af of het middel niet erger is dan de kwaal en wil zelfs stoppen omdat er zoveel eigenheid onder de voet wordt gelopen. Noorderbreedte blijft zich inzetten voor de bewoners en hun visie op wat Groningen tot Groningen maakt.
Daarom zijn we blij met het vervolg. Maartje ter Veen van Studio MARCHA! gaat samen met bewoners een toolbox ontwikkelen die dorpen helpt vastleggen wat hun DNA is – en waar de herbouwers dus respect voor moeten betonen. Zo tekenen bewoners hun favoriete ommetje op een kaart en meten ze hoeveel tijd het kost om van huis naar het open landschap te lopen. Samen brengen ze het dagelijkse leven in het dorp in kaart, met alle punten waar bewoners aan hechten. Zo kan Typisch Gronings meer bite krijgen.
Wie weet helpt de toolbox ook andere Noorderlingen hun eigenheid scherper in beeld te krijgen. We hopen het, want dat is nou ‘Typisch Noorderbreedte’.
Typisch Gronings is een samenwerking tussen Libau, Groninger Dorpen, Studio MARCHA!, Sanne Meijer Onderweg en Noorderbreedte.
Dossier: Typisch Gronings
Dit artikel staat in NB#1 2018
