Op maandagavond rond een uur of acht parkeren de eerste auto’s van feestgangers, marktkooplui en paardenhandelaren al rondom de straten van het centrum (op grasvelden en parkeerhaventjes) van het anders zo rustige Zuidlaren. Het is al een paar dagen feest in het Drentse dorp met een kermis, vuurwerk, straattheater en een hardloopwedstrijd. Voordat de traditionele Zuidlaardermarkt begint is het eerst nog tijd voor een andere traditie: de ‘Nacht van Zuidlaren’ dat jaarlijks veel mensen uit de omliggende dorpen trekt.
Gehinnik
Wanneer de nacht op zijn einde loopt en de ochtend begint staan de 400 warenmarktkramen alvast klaar om gevuld te worden met koopwaar en kun je in de verte de paarden horen hinniken. Er verzamelt zich een groep vroege vogels op het plein naast de kermis die zich vermengt met feestgangers die net de kroeg uitrollen. Voor de opening van de Zuidlaardermarkt moet je namelijk vroeg je nest uit of juist een nachtje doorhalen. Iets na zessen verklaarde burgemeester Marcel Thijsen, onder luid applaus en tussen de selfie-makende jongeren, de 817e Zuidlaardermarkt voor geopend.
Ontbijt
Bij de eetkraampjes wordt ontbeten met vis, poffertjes of patat. Veel marktkooplui zijn direct na de opening van de markt nog bezig met het uitstallen van hun waren. Daarom besluit het meeste publiek eerst naar de paarden te kuieren om hier het spel tussen handelaar en koper te aanschouwen of om zelf een paard of een pony te kopen. Het is een divers gezelschap: Duitsers, dronkaards, meisjes met de rijbroek alvast aan, vaders met kinderen (die zin hebben in stroopwafels) en vriendengroepen. Tussen het publiek lopen mannen en vrouwen met stokken om de paarden in bedwang te houden.
Kalme paarden
Het is voor het publiek dat bij de opening aanwezig was (vlakbij de kermis) een eindje wandelen naar de paardenmarkt. Het terrein waar de paarden verhandeld worden ligt, in verband met kermislawaai, zo ver mogelijk weg van de kermis – wel zo rustig voor de paarden. Onderweg staan hekken die het publiek en de paarden gescheiden moet houden ook zijn er speciale looppaden afgescheiden van het publiek waarlangs de verkochte paarden direct naar de trailers gebracht kunnen worden. Voor de ingang van de paardenmarkt worden aangevoerde paarden nog even goed bekeken en ook hier hebben de paarden een speciale ingang, zodat ze zo rustig mogelijk en goed gecontroleerd de markt op kunnen. Onder een groene gloed die over het terrein hangt (veroorzaakt door groene lampen die de paarden moeten kalmeren) worden meteen al de eerste paarden verhandelt met een handjeklap.
Warenmarkt
Rond half acht slenteren de eerste groepjes mensen over de warenmarkt, er wordt dan nog niet veel verkocht en het hoogtepunt van deze markt is dan nog ver weg. Een paar uur later schuifelt een grote massa bezoekers uit allerlei windstreken door Zuidlaren. Ondertussen roept een omroeper om dat er zakkenrollers actief zijn, tassen worden vervolgens strakker onder de arm getrokken en portemonnees nog iets beter verstopt. Er is muziek, er worden schoenen gepoetst en blikopeners gedemonstreerd en om de paar meter kan men kleding, tassen, portemonnees en riemen aanschaffen. Maar natuurlijk is er op veel plekken in het dorp ook de mogelijkheid een echte Zuidlaarderbol te kopen, deze broden worden hier zeker al sinds 1934 gebakken.
Aardappels
Nu is deze editie van de Zuidlaardermarkt weer voorbij en mag, zoals het gezegde hier luidt, de kachel weer aan. Onderweg naar huis zie ik nog een boer die snel de aardappels van het land haalt, en dát is eigenlijk net te laat volgens de Zuidlaarders.
