Aan de zuidwestzijde van het kaartbeeld zien we crèmegele verhogingen. Ook hier stroomde ooit de Hunze, maar dit deel van de verdwenen rivier kende een ander lot. Hier werd de rivier in de Middeleeuwen bedijkt en na de afsnijding van de Hunze ten noorden van de stad (waarbij het Reitdiepkanaal ontstond) werd nog eeuwenlang bij hoog water brak water ingelaten. Een laat-middeleeuws waterbergingsgebied dus. Dit brakke water voerde slib uit de Wadden aan.
Zo verdween van lieverlee de circa zeventig meter brede bedding uit het landschap. Een opgeslibde kleirug resteerde, waarvan de oude dijken de begrenzing bepaalden. Het kost weinig moeite om de loop van deze dijken rond het voormalige stroomdal te reconstrueren. Die is herkenbaar als een groengele terreinsprong in het land. De Oude Adorperweg volgt nog het tracé van de dijken. Waar de weg knikt (zie de pijl) moet ooit een brug over de Hunze hebben gelegen. Het zou de brug kunnen zijn waarover in de legende van Walfridus wordt verhaald. Van de oorspronkelijke rivier rest slechts het Selwerderdiepje, een twee meter brede kleisloot.
De nauwe relatie tussen de voormalige rivier en de oude woonplaatsen valt op de kaart goed te zien. Een drietal huiswierden herkennen we aan de geel tot bruin aangeduide verhogingen. De oude woonplaatsen liggen pal naast de bedding van de rivier. Ook langs het Selwerderdiepje herkennen we wierden. Deze reeks van woonplaatsen zet zich in noordelijke richting voort op de oostoever van de oude rivier. We noemen Harssens-Adorp-Enens-Sauwerd-Valcum-Thijum- Bellingeweer-Winsum-Obergum-Ranum-Rasquert-Warffum, et cetera. Al deze dorpswierden waren al in het begin van de jaartelling intensief bewoond.
Het kaartbeeld kent nog veel meer details. Zoals het fraai bewaarde tracé van de oude Wolddijk, één van de oudste dijken van het Noorden. We noemen de voormalige kloosterplaats Selwerd, zichtbaar aan de zuidzijde van de kaart en doorsneden door zowel het Van Starkenborghkanaal als de provinciale weg. Verder de restanten van veldovens en de vele afgetichelde percelen (de donkergroene vierkanten) waarin de geschiedenis van de baksteenfabrikage valt te herkennen.
De basis van het landschap van de Koningslaagte kreeg in het begin van onze jaartelling al een definitieve vorm. De Oude Adorperweg zal uit deze periode dateren en behoort daarmee tot de oudste wegen van Europa. Vele generaties bewoners hebben elementen aan de Koningslaagte toegevoegd. Zo ontstond een landschap vol cultuurhistorie.
Ook de huidige generatie liet zich niet onbetuigd. Zij trok de stokoude weg Groningen-Winsum recht. De spoorweg Groningen-Winsum, de Eemshavenweg en het Van Starkenborghkanaal doorsnijden inmiddels het gebied.
Daarmee is het nog niet voorbij. Aan de zuidoostzijde trekt de stad op. Ook de dorpelingen laten zich niet onbetuigd. Veel Noord-Groningers willen nu eenmaal met grote spoed dit landschap passeren en daartoe (en voor de veiligheid van de dorpelingen) is een nieuwe weg een mooie oplossing. Dwars door de Koningslaagte en rakelings langs de meanders moet het tracé komen. Een landschappelijk verantwoorde doorsnijding, vinden de provinciale bestuurders. De stad Groningen denkt daar anders over.
