Buitenlandse waarnemers bij de Nederlandse waterschapsverkiezingen in november van dit jaar? Controle door de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, net als in Rusland? GroenLinks in de Staten van Zeeland acht dit getuige een motie eerder dit jaar zo’n gek idee nog niet. De waterschapsverkiezingen vinden voor het eerst landelijk plaats. Dat moet de opkomst bevorderen. Nieuw is ook het lijstenstelsel mét deelname van politieke partijen. Dat wordt democratischer geacht. Meer van deze tijd ook. De Zeeuwse GroenLinksers betwijfelen echter of veel zal veranderen. Burgers krijgen mede door dat lijstenstelsel wél meer invloed bij de waterschappen maar er zijn – op z’n Russisch – nog te veel vaste zetels beschikbaar voor boeren en bedrijven. Nu bracht de fractie haar ‘ludiek’ bedoelde OVSE-motie niet in stemming. Toch was de boodschap helder. GroenLinks in Zeeland acht de verkiezingen, net als de SP en de PvdA, onvoldoende volksvertegenwoordigend.
Vergis ik mij of vernemen we in het Noorden weinig over die verkiezingen nieuwe stijl, laat staan dat een debat plaatsvindt over het democratische kaliber ervan? De noordelijke waterschappen organiseren wel informatieve bijeenkomsten en verscheidene partijen/lijsten presenteren al manifesten en stellen kandidatenlijsten samen. Maar de verkiezingen als zodanig staan niet (meer?) ter discussie. Politiek niet. Bestuurlijk niet. CDA, PvdA en VVD doen mee in alle waterschappen. Als gezegd: een primeur. Politieke partijen waren tot nu toe, officieel althans, taboe bij waterschappen. Daar stond het nu afgeschafte personenstelsel borg voor. Ingezetenen konden slechts individuele kandidaten kiezen. GroenLinks en D66 lijken zich intussen aan te sluiten bij de lijst Water Natuurlijk van de gezamenlijke natuur- en milieuorganisaties. Verder manifesteert zich een Algemene Waterschapspartij.
Terug naar Zeeland. Daar is een fusie in de maak van twee waterschappen. Een proces onder regie van hun toezichthouder: de provincie. Dus er valt wat te praten. Er is vanwege de fusie zelfs een onderzoek gaande naar de voor- en nadelen van de opheffing van waterschappen. Eén van de opties: de provincie neemt het bestuur van het waterschap over. De gedeputeerde waterzaken wordt dijkgraaf .
In Noord-Nederland hoor je soms ook ‘Zeeuwse’ geluiden. Zo opperde Otto van der Galiën van de CU-SGP fractie in de Friese Staten al eens de gedachte om de opheffing van waterschappen als ‘overbodige’ bestuurslaag op zijn minst te onderzoeken. Opheffing van het Wetterskip Fryslân kon voor ‘doelmatiger gebruik van gemeenschapsgeld’ zorgen, leek hem. Krijgt het voorstel van Van der Galiën navolging in het Noorden? Het kan geen kwaad. Al was het alleen maar om de vaak nog diffuse verhouding tussen waterschappen en provincies onafhankelijk getoetst en scherper op het netvlies te krijgen.
En om helder te krijgen of waterschapsverkiezingen, hoe anders ook, nog zin hebben. Mocht de opkomst in november net als vier jaar geleden weer bedroevend laag zijn, dan dient de politiek toch weer serieus te kijken naar een andere inbedding van waterschappen. Voor de voortzetting van hun overigens prima werk hebben die de verkiezingen niet nodig. Dan kan de OVSE ook thuis blijven.
Buitenlandse waarnemers bij de Nederlandse waterschapsverkiezingen in november van dit jaar? GroenLinks in de Staten van Zeeland acht dit getuige een motie eerder dit jaar zo’n gek idee nog niet.
