Ontdekkingstocht door de regio
Elles Bulder was vier jaar geleden een van de initiatiefnemers van de Dag van de Regio in Oost-Groningen. Ze vertelt erover: ‘Eigenlijk zijn we zo maar begonnen. We haalden het idee vlak over de grens vandaan. In de omgeving van Oldenburg werd de Tag der Regionen georganiseerd. Het leek ons een prachtig idee. Zoiets zouden we ook hier moeten doen, hebben we tegen elkaar gezegd: een soort ontdekkingstocht door de regio. We zijn hier toch al zo weinig trots op onze eigen regio. Goed voor de eigen inwoners om ‘ns ergens te gaan kijken waar ze anders niet zo gauw heen zouden gaan. Goed ook voor bezoekers om met de regio kennis te maken.’
De eerste Dag van de Regio in 2004 had 92 deelnemende bedrijven en organisaties. Dit aantal is inmiddels gegroeid tot zo’n 145 deelnemers. Naar schatting twaalfduizend mensen bezochten de laatste Dag van de Regio op 7 oktober 2007. Ze konden deelnemen aan activiteiten als wandelen, kanovaren en paardrijden, restaurants hadden speciale aanbiedingen, kunstenaars stelden hun ateliers open, musea hadden gratis toegang, bedrijven konden bezocht worden en op tal van plaatsen waren speciale concerten en optredens. En weer waren de bezoekers enthousiast. Zo schreef ene Klara dezelfde dag nog in het gastenboek op de website: ‘Een jaarlijkse dag die niet meer mag verdwijnen! Zoveel mogelijkheden, zo’n grote verscheidenheid, genieten van de diversiteit van wat het Groningerland te bieden heeft. Geweldig en het was ook nog fantastisch weer. Wat wil je nog meer.’
Volgens Elles Bulder, die vanaf het begin als projectleider van de Dag van de Regio actief is, is de succesformule vooral de lage drempel van het project: ‘Onze boodschap is heel simpel en als organisatie zijn we heel gemakkelijk benaderbaar. Hét grote voordeel van de formule is dat we het grootste deel van de organisatie aan de deelnemers overlaten. Wij faciliteren het een en ander en zorgen voor de publiciteit, de mensen doen zelf de rest. Er ontstond van het begin af als vanzelf een soort sneeuwbaleffect.’
Vrijwel vanaf het begin van de Dag van de Regio is Leader Oldambt-Westerwolde erbij betrekken geweest, vertelt Elles Bulder: ‘Wij gebruiken de Dag van de Regio ook om Leaderprojecten zichtbaar te maken voor een breed publiek.’
Samenwerking Europese regio’s
Jan Beekman tekent op een A4-tje een ingewikkeld schema met projecten in allerlei landen van de Europese Unie en tal van dwarsverbindingen en deelnames. Al een groot aantal jaren wordt er door verschillende Europese regio’s samengewerkt. Ze inspireren elkaar wederzijds en nemen deel aan elkaars activiteiten. Deze ontwikkeling gedurende een groot aantal jaren zorgde voor een soort genealogie van elkaar opvolgende Europese projecten.
Aan de voet van zijn ‘stamboom’ tekent Beekman het project Pays Cathare in het Franse regio Aude: ‘Ik ben inmiddels vele malen in de Aude geweest. Een zeer inspirerend gebied als je van plan bent om thuis je eigen regio beter te gaan vermarkten. Begin jaren negentig stelden ze daar in Zuidwest-Frankrijk vast dat hun agrarische productie zo langzamerhand tot de laagste van Frankrijk hoorde. Ze besloten om dat aan te pakken door zich helemaal op de kwaliteit van hun producten te concentreren. Hun Pays Cathare werd een keurmerk dat heel Frankrijk tegenwoordig met kwaliteit en authenticiteit associeert.’
Europadorp
Een van de initiatieven in de Aude was de grote regionale beurs Promaude waar alle producten van Pays Cathare gepresenteerd worden. Beekman: ‘In de loop van de tijd hebben we de contacten met de Fransen en met een aantal regio’s in België, Duitsland en Spanje zo aangehaald dat we ons in 2005 als ‘Europadorp’ op de Promaude-beurs hebben gepresenteerd.’
Inmiddels is in 2006 het samenwerkingsproject PromEUregion gestart waarin tien regio’s uit zes EU-landen samenwerken op het gebied van streekproducten en regiomarketing. De inbreng van Leader Oldambt-Westerwolde is het concept van de Dag van de Regio. Projectleider Elles Bulder vertelt erover: ‘We hebben in PromEUregion afgesproken dat we elkaar de mogelijkheden bieden om deel te nemen aan de onze evenementen. De afgelopen Dag van de Regio waren veel collega’s weer present. Ook dit jaar hebben we heel veel positieve reacties gehad.’
Tijdens het afgelopen Leaderproject is zo gaandeweg een Europees netwerk ontstaan van regio’s die informatie uitwisselen en van elkaars ervaringen proberen te leren. ‘Hier haal je wat, daar breng je wat’, zegt Jan Beekman zijn schema overziend.
Samenwerking met Hongarije
Péter Borjan is burgemeester van het Hongaarse stadje Koszárhegy in de regio Sárvic in de Hongaarse provincie Fejér. Min of meer bij toeval kwamen Borjan en zijn collega’s in de regio in contact met Leader Oldambt-Westerwolde. Dit resulteerde in het Sárwold-project. Borjan vertelt over de contacten met Oost-Groningen: ‘De Groningers hebben ons geholpen om het project van de grond te krijgen. We konden van hun ervaringen met plattelandsontwikkeling gebruikmaken om eigen ontwikkelingsplannen op te stellen. De samenwerking heeft op allerlei manieren gunstig gewerkt. We hebben er niet alleen een Leaderproject mee binnengehaald, maar Sárwold is hier in de regio ook werkelijk een brug geworden tussen ons zuidelijke deel van de Sárvic-regio en de noordelijke Székesfehérvár-regio.’
Jan Beekman zegt dat de contacten met de Hongaren beslist geen eenrichtingsverkeer waren: ‘We hebben er zelf ook veel van geleerd. Bijvoorbeeld hoe je een proces van regionale ontwikkeling op gang kunt krijgen als er nauwelijks organisaties zijn om het initiatief te nemen en je voortdurend moet woekeren met menskracht en middelen.’
Er was volgens Beekman een bezoek van de Hongaren aan Groningen voor nodig om ze te overtuigen en hen de mogelijkheden van samenwerking te laten inzien: ‘Ik heb geleerd hoe belangrijk het bij dergelijke uitwisselingen is dat mensen ook echt eens een keer hier geweest zijn. Dan weten ze waar het écht om gaat.’
Nederlands model is inspirerend
Peter Szolga is de Hongaarse collega van Jan Beekman. Wat is volgens Szolga de belangrijkste ontwikkeling tot nu toe? ‘Voor mij is het belangrijk dat er een steeds hechtere samenwerking tot stand komt tussen de gemeentelijke organisaties en de ondernemers in de regio. Dankzij Leader krijgen de achtergestelde regio’s de komende tijd financiële mogelijkheden om te kunnen aansluiten bij recente ontwikkelingen.’
Peter Szolga hoopt de samenwerking met Groningen in de toekomst te kunnen voortzetten om zijn programma extra te versterken. Ook burgemeester Péter Borjan verwacht nog veel van het ‘Nederlands model’ voor plattelandsontwikkeling: ‘De Nederlandse initiatieven zijn bepalend en inspirerend. Hun ervaringen zijn voor ons een goed voorbeeld, maar de Nederlandse partners profiteren ook van de Hongaarse ervaringen en kennis.’
Nieuwe verbanden en netwerken
Elles Bulder hoeft niet lang na te denken als we haar vragen waarom de Dag van de Regio zo goed aangeslagen is in Oost-Groningen: ‘Het is van het begin af een eigen project van de streek geweest. Je kunt je niet voorstellen hoe belangrijk het is dat mensen hier een telefoonnummer in Scheemda kunnen bellen voor meer informatie en niet een nummer in de stad Groningen. Dat zijn we namelijk meestal gewend.’
Het belang van een benadering ‘van onderop’ is erg stimulerend. Autonome ontwikkelingen in de regio komen samen in nieuwe verbanden en netwerken. De dag van de regio is daar een heel mooi voorbeeld van.
