In het Noordlaarderbos trekt een schoolklas er een middag op uit om te letterboxen. Het speuren naar de boxen en het oplossen van de cryptische clues vinden ze het leukst. Samen kom je een heel eind. Sommigen ontpoppen zich tot echte speurneuzen. En dat is ook wel nodig, want lang niet alle boxen zijn makkelijk te vinden. Bij het vinden van de eerste box klinkt er luid gejuich. ‘Yes, we hebben hem gevonden!’ Onderweg wordt er driftig gezocht naar de vier verschillende dennenappels die in het bos te vinden zijn. En dan staan ze ineens oog in oog met Schotse Hooglanders en wilde paarden. Een bijzondere belevenis.
Verzamelen van stempels
Letterboxen is nieuw in Nederland. Dit verslavende spel vindt zijn oorsprong in Engeland. Daar zijn dan ook al duizenden mensen in de ban van letterboxing, zoals het daar heet. Letterboxing is ontstaan in de tweede helft van de negentiende eeuw in het nationale park Dartmoor, een ruig en uitgestrekt natuurgebied met zompige moerassen, rotsformaties en een rijke cultuurhistorie. Het begon heel simpel. James Parrot, een man die mensen in het gebied rondleidde, stopte een pot in de grond. Wie de pot vond, kon er een ansichtkaart in achterlaten voor de volgende vinder. Dit groeide uiteindelijk uit tot een enorme rage.
Tegenwoordig zijn er in dit ruige, rotsige gebied zo’n honderdduizend letterboxen te vinden. Als je goed kijkt tenminste. Want letterboxen zijn er in soorten en maten. Vind maar eens dat pillendoosje onder één van de miljoenen stenen. In Engeland mag iedereen een letterbox verstoppen. Daarin zit altijd een bijzondere stempel en een gastenboek waar de vinder zijn eigen stempel in kan zetten.
In Nederland heeft het spel een nieuw jasje gekregen. De basis is natuurlijk nog hetzelfde. Net als in Engeland gaat het bij letterboxen om de spanning van het vinden van de box, het verzamelen van alle unieke stempels in je stempelboekje en de natuurbeleving. Maar er zijn een paar verschillen. In Engeland mag iedereen een box verstoppen, in Nederland niet. De letterboxen die rond het Zuidlaardermeer zijn verstopt, zijn heel wat robuuster dan de Engelse variant: een roestvrijstalen buis die goed verankerd zit in de grond. En de deksel gaat open met een speciale sleutel. In de Nederlandse letterboxen zijn (nog) geen gastenboekjes te vinden.
Spannend avontuur
Maar het Nederlandse spel heeft wel iets extra’s. Dertig letterboxen zijn verweven in een drietal routes, in de vorm van drie spannende verhalen die gebaseerd zijn op ware gebeurtenissen. In ieder verhaal beleven Maaike en haar opa een spannend avontuur aan de hand van een intrigerend voorwerp. De verhalen leiden je op een speelse manier door drie verschillende natuurgebieden. Echte speurders kraken onderweg de tien clues, een soort raadsels, die aangeven waar de tien letterboxen verstopt zijn. De bijbehorende coördinaten geven aan in welk vakje op de kaart je moet zoeken. Behalve de tien boxen die gevonden moeten worden om de stempels te verzamelen, zijn er ook nog tien gevarieerde educatieve opdrachten die betrekking hebben op het verhaal of het landschap, zoals doordenkertjes, rebussen, spelletjes, sommetjes, en zoek- kijk- en luisteropdrachten. Ga maar op zoek naar Middeleeuwse karrensporen, doe onderweg een spelletje met dennenappels, reken maar uit hoeveel tol je moet betalen op de tolhuisweg, of bedenk hoe zeeschepen van Kropswolde naar zee komen.
In het vlakke wijde Hunzedal rond het oude plaatsje Spijkerboor ontrafelen Opa en Maaike het mysterie achter een oud familiezakhorloge. Ze komen tot een vreselijke ontdekking. En als Maaike bij Opa in Kropswolde logeert, vinden ze op zolder een echte Romeinse munt die hen de weg wijst naar een heuse Romeinse veldheer. In het Noordlaarderbos op de Hondsrug zoeken Opa en Maaike naar de eigenaar van een oud dagboek met tekeningen, dat ze op de Zuidlaardermarkt gevonden hebben. In dit verhaal speelt een man die in een hol in het bos woonde, een bijzondere rol. En dat is niet alles. Tijdens iedere zoektocht vertellen bewoners van het gebied de verhalen die het landschap te vertellen heeft. Bijvoorbeeld over het ontstaan van het Zuidlaardermeer, het waterwingebied bij Spijkerboor waar waterwinning, natuur en recreatie samen gaan, en hoe het Noordlaarderbos van een productiebos met dennen wordt omgevormd tot een natuurlijk bos.
Natuur- en landschapsbeleving
Letterboxen is geschikt voor jong en oud en is het hele jaar door te spelen. Iedereen die zin heeft in een ontdekkingstocht door de natuur kan mee doen. Maar doe wel je wandelschoenen aan. De routes zijn tussen de 3,5 en 6,5 km lang. Daar doe je gemiddeld zo’n drie uur over. De avontuurlijke routes van Maaike en Opa zijn vooral geschikt voor families, grootouders met kleinkinderen, verjaardagsfeestjes en schoolklassen. Maar het spel is natuurlijk ook te spelen zonder de routes. Het wedstrijdelement, de samenwerking, het zoeken naar de boxen, het verzamelen van de stempels en samen struinen door de natuur maakt het spel een uitdagende buitenactiviteit voor personeelsfeestjes, teambuilding, of groepen volwassenen die gewoon iets leuks willen doen in het weekend.
Impuls
Steeds meer mensen in Nederland hebben behoefte aan beleving van de natuur. Het spel letterboxen komt hieraan tegemoet. Het is een bijzondere manier om het landschap te verkennen. Dat vonden ook de deelnemers van het Toeristisch Ontwikkelings Platform Zuidlaardermeer (TOPZ). Van hen kwam het idee om het Engelse spel naar Nederland te halen. Met letterboxen probeert het toeristische bedrijfsleven rond het Zuidlaardermeer het gebied een impuls te geven. Bij het totstandkomen van het spel Letterboxen rond het Zuidlaardermeer hebben heel wat verschillende partijen samengewerkt die in het gebied actief zijn: IVN-Consulentschap Groningen, VVV’s, NLTO, NNBT, ondernemers en terreinbeheerders als Stichting het Groninger Landschap, Stichting het Drentse Landschap, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Waterleidingmaatschappij Drenthe, Waterschap Hunze en Aa’s en de gemeenten.
Informatie
Om te letterboxen heb je het letterboxpakket nodig. Dat pakket bestaat uit een stempelboekje, een sleutel waarmee de boxen geopend worden, een stempelkussen en een boekje. Het boekje bevat de drie spannende avonturen van Maaike en Opa, de coördinaten en clues van alle boxen, kaarten van de omgeving, spelinformatie, en beknopte informatie over het landschap rond het Zuidlaardermeer. Het letterboxpakket is te koop bij de VVV’s in Haren, Vries, Rolde, Zuidlaren, Eelde/Paterswolde, Hoogezand/Sappemeer en Annen. Voor meer informatie of de antwoorden op de vragen uit de drie routes kun je surfen naar www.letterboxen.nl .
De auteur is verbonden aan het IVN-Consulentschap Groningen.