Publiek Domein is het programma van activiteiten waarmee het Vormgevingsinstituut zich richt op de beïnvloeding van het beleid van overheden. Met adviezen en voorbeeldprojecten op de terreinen van de interactieve vormgeving, de inrichting van de openbare ruimte, de rol van vormgeving bij communicatie worden overheden attent gemaakt op de mogelijkheid om vormgeving in te brengen als integraal onderdeel van de locale strategie ten aanzien van de openbare ruimte, de economische ontwikkeling, de communicatie, het milieu- of cultuurbeleid. In lezingen, conferenties en door middel van publicaties worden kennis en inzichten verspreid.
Op welke wijze kan de discipline vormgeving een rol spelen bij herinrichting van een recreatiestrandje? Kan de discipline vormgeving een dienst bewijzen wanneer een toegangsas tot een stad als onaangenaam ervaren wordt, wanneer producten en diensten om innovatie vragen, of kan de ontwerpdiscpline een zinvolle bijdrage leveren aan de economische, ruimtelijke, ecologische en culturele ontwikkeling van de Nederlandse kust?
Op dergelijke vragen poogt het Vormgevingsinstituut in verschillende projecten met overheden en private partijen de antwoorden te verkennen en de inspiratie bronnen aan te boren voor innovatie van producten, diensten en omgeving.
De kust op de kaart
De overtuiging dat vormgeving en (landschaps)architectuur een belangrijke stimulans kunnen betekenen voor de economische en ruimtelijke ontwikkeling van de Nederlandse kust vormde voor het Vormgevingsinstituut de aanleiding tot het project ‘De kust op de kaart’. Dit project omvat de productie van een digitale (interactieve) kaart van de kust als instrument voor beleidsmakers, bestuur en de recreatiesector bij de ontwikkeling van regionale samenwerking. De kaart is als – website – een visueel en inhoudelijk communicatieplatform voor alle betrokken partijen bij de ontwikkeling van de kust. De kaart maakt de dynamiek en de relevante informatie inzichtelijk van ruimtelijke, culturele en toeristische locale en regionale ontwikkelingen langs de kust. De bedoeling is nieuwe, interessante ontwikkelingen op het gebied van de inrichting van de openbare ruimte (vormgeving, landschapsarchitectuur, onderzoekstrajecten en ontwerpprocessen, relevante beleidsdocumenten e.d) aan de orde te stellen en voor doelgroepen makkelijker en op een attractieve en vernieuwende wijze toegankelijk te maken. Nieuwe programmatische mogelijkheden krijgen als innovatie een plaats op de kaart. De dialoog en contacten via de website bevorderen de samenwerking en uitwisseling, waardoor ontwikkelingen een regionale samenhang krijgen.
De kaart is vooral een informatie- en inspiratiebron van bestaande en nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de inrichting, vormgeving van de publieke ruimte in de kustregio (en het achterland) van de bebouwde en de niet bebouwde omgeving.
Met de presentatie van ‘Schuilen voor de regel’, deel 2 onder de titel ‘Werken aan het Nederlandse randschap’, werd op 15 januari 1999 in het Vormgevingsinstituut het startsein gegeven voor het project ‘De kust op de kaart’. In juni 1999 zal een eerste werkend model worden getoond.
Naast de productie van de website zal de organisatie van ‘De kust op de kaart’ nieuwe ideeën laten uitwerken, cultureel-ruimtelijke experimenten initiëren, innovatie stimuleren en hiermee – via de website – publiciteit genereren. Daarmee wordt de website de drager van een breed regionaal ontwikkelings- en innovatieproces.
Nadrukkelijk willen de initiatoren van ‘De kust op de kaart’ de noordelijke kustregio meer dan alleen via het ‘nationaal aanjaag team voor de kust’ betrekken bij dit proces. Binnenkort wordt een overleg gearrangeerd om deze betrokkenheid van het Noorden bij de kust op de kaart te bewerkstelligen.
Wijde Blik
Het verlangen van de gemeente ‘s-Graveland om het recreatiestrandje aan de plas Het Wijde Blik (Gooi- en Vechtstreek, Noord-Holland) opnieuw in te richten bestond al heel lang. Het natuurbeschermde karakter van het gebied vereist zorgvuldige ingrepen van een goed kwalitatief niveau. Het gaat hier om ingrepen in het spanningsveld tussen natuurbescherming en recreatie. Op welke wijze kan vormgeving een rol spelen bij de ontwikkeling van een beheersfunctie voor kleinschalige recreatie in een waardevol natuurgebied? Dit is de centrale vraag in het project Het Wijde Blik. Drie ruimtelijk ontwerpers studeerden er op en presenteerden hun visies in beelden aan het college van B & W van ‘s-Graveland. Hun schetsen fungeren als denkmateriaal voor de gemeenteraad, de commissie ruimtelijk beleid en helpen het college van B & W bij de formulering van de definitieve ontwerpopgave.
Leeuwarden FEC-City as
Op initiatief van de Stichting Keunstwurk en Sprezzatura en met adviezen van het Vormgevingsinstituut werd een workshop en in 1998 een symposium opgezet over vormgeving van de openbare ruimte. Drie Friese situaties van verschillende schaalniveaus werden hierbij als case-study aan de orde gesteld: de inrichting van de binnenstad van Dokkum, de vormgeving en plaatsing van windmolens in Friesland en
de inrichting van een toegangsas tot Leeuwarden (as Fec-City). In de workshop Leeuwarden FEC-City-as lieten vier ontwerpers in drie vomgevingsvarianten aan de gemeente Leeuwarden zien op welke wijze het beeld en de beleving van de Lange Marktstraat/Tesselschadestraat, die ervaren wordt als overgedimensioneerd, als een ’tochtige jas’ in positieve zin valt te beïnvloeden.
Dorpslandschappen
Met de Vereniging Brede Overleggroep Kleine Dorpen in Drenthe wordt gedacht aan de ontwikkeling van een project gericht op de vormgeving van ‘verkeersremmende maatregelen’ zoals een rotonde. Dit in aantal sterk toenemende fenomeen onder de ‘verkeersremmende maatregelen’ verhoogt niet in alle gevallen de entree tot een dorp of stad en vraagt uitdrukkelijk om meer dan een louter civiel-technische oplossing.
Wanneer u over de activiteiten van Publiek Domein van het Vormgevingsinstituut geïnformeerd wilt worden en/of betrokken wilt zijn bij een van de projecten laat u dit dan weten aan het Vormgevingsinstituut, Ineke van Ginneke, manager Publiek Domein, Keizersgracht 609, 1017 DS Amsterdam, tel 020-5516500, fax 020-6201031, http: //www.design-inst.nl, e-mail: ineke@design-inst.nl
De ringband ‘Publiek Domein’ / Vormgevingsinstituut met de geïllustreerde verslaggeving van verschillende projecten waarin de rol en betekenis van vormgeving wordt getoond, is hier verkrijgbaar.
