Flexibele kubuswoningen voor vluchtelingen op de boerenerven kunnen een impuls zijn voor de hele regio.Met ‘Nieuwe buren, nieuwe erven, nieuwe oogsten’ maakte architectenbureau Onix NL een ontwerp om ongebruikte boerderijen een nieuwe rol te geven in de leeglopende regio. Het is een van de winnaars van ontwerpwedstrijd A Home Away from Home van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers.
‘Er is belangstelling van alle kanten’, vertelt Haiko Meijer van Onix. Hij zit in de auto richting Oldenburg, Duitsland. ‘Daar kampen ze met soortgelijke problematiek als in het Noorden van Nederland. Ons plan combineert krimp en leegstand met de uitdagingen van de asielzoekersopvang. Dat is voor dat gebied ook waardevol.’
Stilzitten doet het Groningse team in ieder geval niet nadat het in juni de ontwerpwedstrijd won. In oktober presenteerde het team een prototype van de kubus op de Dutch Design Week in Eindhoven. Helaas is de geplande opvang voor 600 asielzoekers in Onix-kubussen op het Suikerunieterrein in Groningen Stad afgeblazen wegens de afnemende vluchtelingenstroom. Meijer: ‘De praktijk is weerbarstig. Nieuwe buren, nieuwe erven, nieuwe oogsten is nog steeds zeer actueel, maar zal nu iets onafhankelijker van vluchtelingen moeten worden opgepakt. De huisvestingsvraag lijkt zich nu te concentreren rond de statushouders, vluchtelingen met een verblijfsvergunning. Maar ons plan is vooral gericht op de leefbaarheid van Noord-oost Groningen, gekoppeld aan boerenerven. Dat blijft natuurlijk van kracht.
Marco Glastra, directeur van Het Groninger Landschap, is samen met Haiko Meijer van Onix NL een belangrijke aanjager van het project.
‘Het begon allemaal met een droom, een romantisch maar misschien ook wat naïef plaatje. Toen we begonnen dachten we: “Zou het niet geweldig zijn als dit zou kunnen?” Uiteindelijk hebben we laten zien dat het ook echt kan. Dat we het van die droom naar een uitvoerbaar en betaalbaar plan hebben kunnen omzetten heeft mij zeer blij verast!’ zegt Glastra.
Volgens Carolien van Dullemen, woordvoerder van het COA, heeft de jury vooral gelet op de flexibiliteit, duurzaamheid en innovativiteit van de plannen. Het was belangrijk dat de oplossing niet alleen op asielzoekers gericht was, maar ook op anderen groepen in de samenleving. Zodat het tot een betere integratie kan leiden.
Het project van Glastra en Meijer voldeed ruimschoots aan de criteria. Ze wilden van een de nood een deugd maken door de huisvesting voor vluchtelingen te koppelen aan problemen die in de noordelijke provincies spelen. Hiermee creëren ze een win-winsituatie; het biedt vluchtelingen een fijne plek om te wonen, redt monumentale panden en zorgt voor nieuwe bewoners van krimpgebieden.
Bij het plan hoort niet alleen een verbouwing van de boerderij. Ze ontwikkelden ook kubusreeksen die op het erf geplaatst kunnen worden. Dit zijn kleine houten woningen van zes bij zes meter met veel lichtinval. Makkelijk in en uit elkaar te halen en de kosten zijn laag. Met het grote voordeel dat ze veel flexibiliteit opleveren.
De vraag is nu hoe en wanneer het plan gerealiseerd kan worden. Glastra: ‘Er staan in het noorden wel 20 tot 30 boerderijen te koop die geschikt zijn voor het project.’
